lat: Es joq
а) Жастыққа, албырттыққа бой ұрған, масаң.
Соны күтіп жүрген Нағимада ес жоқ. Ауылдың бетке ұстар сұлуы еді бір кезде,- деді Уәсила (М.Гумеров, Хазірет.).
Берейін деген бендеге
Табиғаттың несі жоқ.
Болар-болмас нәрсеге
Көзіңді сатып жүретін,
Бозбала, сенің есің жоқ (Ұ.Кәрібаев, Таңд. шығ.).
ә) Қуанышында не қорқуында шек жоқ; асып-сасулы, есі шыққан.
Жұмабай қарт пен Күлзипа шешейде бүгін ес жоқ Қутың-қутың етіп күле береді (С.Жүнісов, Өшп. іздер).
Сәйгел қуған сиырларда ес жоқ, құйрықтарын шошайта, көздерін шатыната тырым-тырағай шапқылауда (Ғ.Мұстафин, Дауыл.).
б) Ой жоқ, қамсыз, қаперсіз.
Балта аулында ес жоқ. Ішерге тамағы болмай отырса да, ертеңге үміттене қарап, аштығын сездірмейді (С.Жүнісов, Жапанда.).