зат. 1. Малдың, үй жануарларының жонын, сауырын суықтан, жаңбырдан қорғау үшін пайдаланатын жұмсақ тері, матадан сырылып жасалған малдың арқа, сауыр, бүйірін қаусыра қымтайтын, ұштары доғал келген төртбұрыш пішінді, ұшында бір-біріне байланатын бауы бар қорганыш жабдығы. Бота ж а б у ы н ы ң арқасы өркешін қымтап тұратындай доғал жасалады немесе тесік шығарылады (ҚСЭ). Қылышбай жігіттері жүк буған арқанға пышақты сала бастаған кез еді, кенет түйе біткеннің үстіндегі ж а б у ы жерге жалп-жалп ұшып, әр теңнен екі-екі қарулы адамнан сопаң-сопаң етіп шыға келді (Қ.Исабаев, Соңғы ерлік). Қабырғалары мен күмбезіндегі барельефтер -салтанатты күймелер, өгіздер мен арыстандар, ж а б у ы н оюлап, үстін безендіріп тастаған пілдер (Т.Ахтанов, Үндістан.). 2. Бір нәрсенің үстін бүркеп тұратын матадан істелген бұйым. Елеусізде жұмысшылар аңғармай қалып, ж а б у жаппай талай рет жүктер былғанған (Ә.Әбдіқадыров, Әңгім.). Отряд әбден ұзады-ау дегенде қараша үйдің жанындағы тезекке жапқан ж а б у д ы ң астынан Аяпберген қария түрегелді (І.Жансүгіров, Шығ.). 3. Сән үшін пайдаланатын әшекейлі жапқыш. Жібектей ж а б у жаптырған, Ұйқысын алып қағытып. Ақ отауға бақтырған, Опасыз қазақ таптырған (Амангелді). Оң жақта үстіне ақ масахана құрған ақ никельді кереует, оның үстінде өрнектері ғажап ж а б у (С.Мұқанов, Менің мектеп.). 4. Қазақ үйдің киіз есігі. Осы сәтте есіктің ж а б у ы ашылып, еңгезердей оберофицер үйге кірді (А.Сатаев, Дала.). Бұ бір -баланы көп тауып, жалғызынан басқаның бәрі ұзатылып, өліп таусылған, ауыл үйдің жібін иіріп, ж а б у ы н, сырмағын сырып, сабасын тігіп күн көріп отыратын көңілшек тәуір кемпір еді (Ж.Аймауытов, Шығ.). 5. Бесіктің ту сыртынан қымтап жабатын жабу, бесік жапқышы. Бесіктің көлеміне сай, жұқа матадан тігілген кестеленген арнаулы ж а б у ы болады. Ол бесікке бөленген жас нәрестені маса-шыбыннан, күн көзінен, желден, суықтан қорғайды (Д.Шоқпарұлы, Ата салт.).