з а т е с і м. 1. Білімдарлық, білімге деген құштарлық. Біз түк білмейміз, біз де білемін деп надандығымызды б і л і м д і л і к к е бермей таласқанда, өлер-тірілерімізді білмей, күре тамырымызды адырайтып кетеміз (Абай, Тол. жин.). Әділдік, жақсылық, яки әділетсіздік, жамандық, сондай-ақ б і л і м д і л і к, көргендік, не қараңғылық, надандық, оқу, өнер, ғылым тағы осы сияқты тақырыптар көбіне дидактикаға, уағызға ұласып кетеді (М.Базарбаев, Замана.). Күрескерлік, адалдық, б і л і м д і л і к болсын саған мәңгі серік! Сонда сен Отаныңның толыққанды мүшесісің (К.Қазыбаев, Дәуір.). 2. Терең білім иесі болушылық, жан-жақты білімдер жүйесін игерушілік. Алайда НКВД қызметкерлері оны тұтқындаған күні «Орта Азия және Қазақстан тарихы» кітабының мәшенкеге басылған нұсқасын ала кеткен. Рысқұловтың б і л і м д і л і г і н айтып жеткізу қиын («Зерде»). Әржақтылық, б і л і м д і л і к, жан-жақтылық, көп білушілік. Ал бізде мұғалімдеріміздің бәр-бәрінің бойынан осындай әржақтылық табыла бере ме? («Қазақст. мект.). Әуезов интеллигенттер бойындағы кемшіліктерді сынап, оқығандарды ауызбірлікке шақырады, адалдық, табандылық, б і л і м д і л і к сияқты қасиеттерді үлгі етеді (Р.Нұрғалиев, Трагедия.). 3. Қандай да бір істің, кәсіптің, мамандықтың шебер иесі болушылық, оны толықтай игерушілік. Бірдемені мүлт жібермеу үшін журналистің б і л і м д і л і г і н е қоса төбесінде құлағы, желкесінде көзі болуы шарт (Ә.Қарағүлов, Баспасөз). Жаңа және биік әлеуметтік мәртебе ендігі жерде әділ бәсеке, іскерлік пен б і л і м д і л і к, мәдениеттілік пен біліктілік арқылы жеңіп алынбақ. Басқаша болуы мүмкін емес, болуға да тиісті емес («Егемен Қазақстан»). Хакім уездік партия комитетінің хатшысы Дәулетовты б і л і м д і л і к жағынан да, іс тәжірибесі жөнінен де қатарынан озат шыққан ада деп бағалайтын (Х.Есенжанов, Көп жыл.). Бәйге аттың мүсінін сынауда Абай үлкен б і л і м д і л і к, байқағыштық танытады (М.Әуезов, Әр жыл.). 4. Көрегендік, білгірлік. Бұл жігіттің б і л і м д і л і г і н е, қабілеттілігіне ризамыз. Кейбір басшылар секілді өңменіңнен итермелемейді. Сөзді тыңдай біледі, қас-қабағымыздан не керегін бірден біле қояды деді Төкең («Жас Алаш»).