зат. І.кіт. Еңбек үдерісінде құрал-сайман өндіретін кісі иесі ретіндегі адам.

Әр жанға шаққанда екі данадан келеді (Ауызекі).

2. Адам, кісі.

Ас үстінде менің байқағаным: осы бір тап-тар бөлмедегі төрт жанның өзара бір-біріне деген тәтті махаббаты (С.Мұқанов, Өмір мектебі).

Біз де көрдік оғының атқан жерін,

Қай жерге оғы түсіп жатқан жерін,

Әр жанның өзіндік бір келбеті бар,

Бәрекелді, шіркіннің тапқан жерін! (Ақмолла ақын, Күндер.).

Тоқбике еш уақытта да байлықты арман еткен жан емес. Тек адамдықты арман етеді (Д.Әбілев, Арман.).

Қол-аяғынан әл кетіп, ол қасындағы бір әйелге сүйенді. Оны бір жан жұбатқан жоқ (Ә.Нұрпейісов, Сергелдең).

3. Бірде-бір адам, ешкім.

Мәукіл телефонды орнына қойып, үлкен көзі аларыңқырап, жан-жағына қараса, өзінен басқа жан жоқ екен (С.Бегалин, Уақыт.).

Сенісерге жан таба алмай,

Сенделеді ит жүрек.

Тіршілікте бір қана алмай,

Бұл не деген тентірек (Абай, Тол. жин.).

Тойына шақырмаған жан қалмаған,

Түлкі, қарсақ, құлан, киік, суыр, қоян.

Қасқыр, аю, бұғы, марал, борсық, тышқан

- Хайуанның жыбырлаған бәрі барған (М.Дулатов, Шығ.).