барқыттан, шұғадан тігіліп, матамен астарланған киім сыртынан белге байланатын әйел киімінің түрі. Шалғайына кесте жүргізіледі, кейде бағалы аң терілерімен көмкеріледі. Белден тізе тұсына дейін түсіп тұратын белдемше отырған кезде төсеніш болады әрі белді жылы ұстайды. Егде әйелдер мен әжелер белдемшені суықтан сақтану үшін байлаған. Ондай белдемше түрін төрт бұрышты матаға түйе жүнін, қойдың жабағысын тартып сырып, басқы екі ұшына бау тағып, белден орай байлауға ыңғайлы етіп жасаған. Тысқы шүберегін сырып, ою, кестемен безендірген. Белдемшенің сәнделіп жасалған түрлері де болады.                                                                                                                                                                                  Дәстүрлі ортада белдемшенің өң бетін, негізінен, баран түсті барқыттан тігіп, астарына мата салады. Жиегіне айналдыра күрең барқыттан бұлық салып, оны екі қатар түзу тігіспен сырып тігеді. Көмкермеге тігіспен түрлі бейнелер сырып салады: қара түсті көмкерме жолағына қызыл түсті жіппен шытыра өрнегі, сары түспен сағатбау өрнегі, ал күрең түсті бөлігіне керегекөз, құманбау, сыңармүйіз, тақталанған өркеш, су өрнегі сияқты оюлар түсіріледі. Жоғарғы бөлігі зерлі жолақты барқытпен әдіптеліп, оған қалауына қарай түсті мақта матадан ызылған жалпақтығы бір елідей ұзын бау тағылады.                                                                                                                                                                                                                          Белдемшенің үй шаруасына араласатын әйелдердің алдына байлайтын түрін алжапқыш, кей жерлерде алшалғыш деп атайды. Мұндай белдемше жалаңқабат, қалың ақ не қоңыр тыстық матадан кейде түрлі түсті шыттан тігіледі. Оны мал сауғанда, тамақ даярлағанда тазалық үшін тағып жүреді. Ұста, зергерлердің жұмыс істегенде алдына байлап алатын алжапқышын да белдемше деп атайды.